Bệnh marek ở gà là gì? [Biểu hiện bệnh], [Cách chữa] và [Phòng bệnh] hiệu quả

Bệnh Marek ở gà là căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt đến nay vẫn cho có vaccine đặc hiệu. Cùng tìm hiểu thông tin chi tiết về căn bệnh nguy hiểm ở gà này nhé.

Bệnh Marek ở gà là một trong số những bệnh vô cùng nguy hiểm hiện nay. Bệnh tồn tại mãi mãi trong cơ thể gà và dễ dàng lây nhiễm cho cả đàn, đến nay vẫn chưa có vaccine đặc hiệu chữa bệnh. Đọc bài viết dưới đây của Đá gà cựa dao để biết đầy đủ các thông tin liên quan đến triệu chứng, biểu hiện, nguyên nhân gây bệnh cùng một số biện pháp phòng ngừa mắc bệnh Marek nhé. 

Bệnh Marek ở gà và nguyên nhân gây bệnh

Bệnh Marek ở gà là bệnh truyền nhiễm được gây ra bởi virus Herpes type B. Bệnh có đặc điểm đó là làm tăng sinh tế bào lympo trong cơ thể gà một cách cao độ dưới hình thức khối u ở cơ quan nội tạng, cơ và tổ chức thần kinh ngoại lai. Từ đó dẫn đến các triệu chứng rối loạn vận động và bại liệt ở gà.

Loại virus này chính thức được phát hiện vào năm 1907 bởi  nhà bệnh lý học người Hungary Jozsef Marek. Bệnh Marek ở gà không lây sang cho người. Marek có tốc độ lây lan rất nhanh, tỷ lệ chết cao, một khi đã mắc bệnh thì virus gây bệnh sẽ tồn tại mãi trong cơ thể (nguồn lây bệnh). Hiện nay vẫn chưa có vaccine đặc hiệu để điều trị căn bệnh. 

Phân tích nguyên nhân gây bệnh, người ta xác định là do một loại virus thuộc nhóm B gây ra, hiện tại đã phân luồng được 3 type virus herpes:

• Serotype 1: Đây là những chủng chuyên tạo khối u, thường xuyên thay đổi và có động lực cao.
• Serotype 2: Đây là những chủng ngoài tự nhiên, không gây khối u cho gà.
• Serotype 3: Đây là những chủng không gây bệnh, có động lực thấp (thường được làm vaccine).

Thông thường các dòng gà đều mẫn cảm với loại bệnh truyền nhiễm này, tuy nhiên gà trong độ tuổi sau 6 tuần (khoảng 8 – 54 tuần) là dễ mắc bệnh nhất. Phần lông gà cùng những vảy da mặt bẩn, nhiễm trùng có thể khiến cho bệnh duy trì trong cơ thể lên đến một năm.

Cơ chế lây bệnh Marek ở gà

Bệnh Marek ở gà được đánh giá là một bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây lan nguy hiểm nhất hiện nay. Tất cả các dòng gà đều mẫn cảm với bệnh và dễ dàng mắc bệnh. Thường gà từ 8-24 tuần tuổi sẽ dễ bị bệnh hơn, sau khoảng 14 ngày ủ bệnh và lây nhiễm các chú gà con đã lây bệnh cho nhanh một cách nhanh chóng.

Còn đường lây bệnh Marek có thể là qua không khí bởi virus này có thể tồn tại trong không khí trong nhiều tháng (nếu nhiệt độ môi trường ổn định  khoảng 20 đến 25 độ). Khi xâm nhập vào một đàn gà bất kỳ, virus có khả năng lây nhiễm nhanh chóng. Gà tiếp tục mang trùng bệnh và dễ dàng trở thành nguồn lây bệnh cho cả đàn trong một thời gian dài.

Ngoài việc lây qua đường không khí (tức là lây bệnh trực tiếp từ gà bị bệnh sang gà khỏe mạnh), Marek còn có thể lây gián tiếp qua thức ăn, nước uống, dụng cụ chăn nuôi gà hay ở một số cơ sở ấp trứng có sẵn mầm bệnh. Bệnh không lây qua phôi lúc mới nở và không lây sang con người.

Biểu hiện khi gà bị bệnh Marek

Hiện nay tình trạng gà mắc bệnh Marek ngày càng trở nên phổ biến, lý do là bởi vì vi khuẩn dễ lây lan qua đường không khí hay gián tiếp qua đường ăn uống, tiếp xúc với dụng cụ chăm sóc hay qua quá trình ấp trứng. Dưới đây là một số biểu hiện, triệu chứng của bệnh Marek ở gà, cùng xem ngay nhé.

Biểu hiệu bên ngoài

Trong 14 đến 28 ngày ủ bệnh, triệu chứng của bệnh Marek ở gà không có quá là gì nổi bật, khá là tương tự so với nhiều loại bệnh khác. Trong đó có thể để đến như là gà trở nên ốm yếu, ăn uống kém, tiêu chảy phân có màu xanh nõn chuối… Qua thời gian chân bị suy giảm chức năng, liệt chân, liệt cánh, gà dần trở nên bất động đến nổi không thể đi lại hay ăn uống được. (Thể cấp tính)

Khi bước vào giai đoạn mãn tính, ta có thể nhìn rõ hai biểu hiện, triệu chứng cơ bản nhất của ở gà đó là:

• Thông qua hệ thần kinh: Lúc này cơ thể bị rũ xuống hoàn toàn là bị lệch sang một bên, vai xõa xuống hoặc cả hai. Gà đi lại khó khăn, liệt nhẹ một phần hoặc liệt hoàn toàn.
• Thông qua tình trạng viêm mắt: Gà mắc bệnh Marek thường bị viêm mắt nặng, bắt đầu từ hiện tượng viêm mắt nhẹ , sau đó dần dần trở nên mẫn cảm với ánh sáng. Gà chảy nước mắt trong, mủ trắng dần dần đóng khóe mắt, từ đó khả năng nhìn của chúng bị ảnh hưởng nghiêm trọng và thậm chí có thể bị mù.

Biểu hiện bên trong

Đối với các triệu chứng bên ngoài, bệnh Marek ở gà có biểu hiện khá là giống với một vài bệnh lý khác. Tuy nhiên khi chúng ta mổ xẻ cơ thể xác của một chú gà mắc bệnh Marek, chúng ta có thể nhận thấy được nhiều những biểu hiệu bệnh tích từ bên trong:

• Thể cấp tính: Chúng ta có thể thấy từ ngoài vào trong xuất hiện lớp da sần sùi, lỗ chân lông nở to và dày sừng, nổi lên từng cục nhỏ. Nhìn với các bộ phận nội tạng như là gan, thận, phổi, buồng trứng, lá thận… đều có những khối u. Đặc biệt khối u ở thể hạt thì rất sần sùi, nhiều nốt to nhỏ xuất hiện không đồng đều và thường có màu trắng xám.
• Thể mãn tính: Bệnh Marek ở gà ở thể mãn tính có biểu hiện đó là hiện tượng tăng sinh dây thần kinh, trong đó dây thần kinh hông và c thần kinh cánh gãy sưng to gấp 5-6 lần so với bình thường. Ngoài ra thì còn có một số biến dạng khác như là mắt mờ, mắt bị teo, con ngươi biến dạng…

Phân biệt bệnh Marek ở gà với Lơ-cô và Niu-cat-xơn

Nếu xét về các biểu hiện bên trong thì người ta rất dễ nhầm bệnh Marek với các bệnh Lơ- cô (Leuco) và Niu-cat-xơn. Tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể phân biệt được các loại bệnh lý này như sau:

Marek có đặc điểm là mọc u không có ranh giới, có thể xuất hiện bất kỳ cơ quan, vị trí nào. Đó thường là những lát cắt không đều màu, đặc biệt có khi xuất hiện điểm tụ huyết – Đây là điểm khác hoàn toàn so với Lơ-cô.

Marek chủ yếu tạo khối u ở nội tạng gà – Trong khi đó Niu-cat-xơn chỉ xuất hiện điểm tụ huyết ở phía bề mặt của thực quản, dạ dày tuyến mà thôi.

Có thể chữa bệnh Marek ở gà được không?

Bệnh Marek ở gà không thể chữa khỏi hoàn toàn 100%. Lý do là bởi vì đến tận ngày hôm nay, vẫn chưa có thuốc đặc trị dành riêng cho loại virus nhóm B này. Hiện tại chỉ có một số loại thuốc hỗ trợ như là vitamin C, thuốc kháng sinh cùng một số loại vaccine phòng bệnh có công năng điều trị bệnh trương ứng.

Virus gây bệnh sẽ tồn tại mãi ở trong cơ thể của gà, trong khi đó nó lại vô cùng dễ dàng phát tán trong không khí. Chính vì thế mà khả năng bùng dịch bệnh bệnh Marek ở gà là rất là cao, nhất là tại các trang trại nuôi gà số lượng lớn. Tỷ lệ chết khi mắc bệnh này vô cùng cao, thường là 100%. Trong quá trình chữa bệnh, người chủ chỉ có thể làm cho gà cảm thấy bớt đau hoặc kìm hãm sự phát triển của virus, hạn chế tình trạng lây nhiễm cho cả đàn cực nguy hiểm.

Cần làm gì khi gà mắc bệnh Marek?

Về cơ bản hiện nay bệnh Marek ở gà vẫn chưa có thuốc kháng sinh đặc trị, vì thế một khi một chú gà con mắc bệnh cũng cần phải hết sức chú ý. Nếu không biết cách xử lý không ngoan, bệnh sẽ lây nhiễm nhanh chóng cho cả đàn với tốc độ siêu nhanh, không thể kiểm soát. Dưới đây là cách xử lý khi gà mắc bệnh Marek, cùng theo dõi nhé.

Xử lý mầm bệnh Marek bằng các vệ sinh môi trường bên ngoài

Một khi gà bị nhiễm Marek thì việc kiểm soát và xử lý mầm bệnh không để chúng phát tán là điều rất khó. Lý do là có thể tồn tại trong không khí trong một khoảng thời gian lâu dài, với nhiệt độ thông thường là khoảng 25 đến 30 độ. Lúc này mọi người cần phải có tiến hành xử lý hợp lý như sau:

• Nếu như thấy có một vài chú gà có triệu chứng của bệnh Marek thì cần phải cách ly ngay và luôn, cách ly càng xa càng tốt để chúng có cơ hội tiếp xúc gần với đàn gà.
• Những con gà mắc bệnh đã chết hoặc sắp chết thì cần phải tiến hành tiêu hủy ngay (mua xăng về đốt nhé). Tuyệt đối không vứt xác gà ra bãi rác vì lúc này virus sẽ xâm nhập ngay cả vào nguồn nước cũng như không khí, từ đó tiếp tục làm lây nhiễm cho khu vực chăn nuôi thông thường.
• Tiến hành vệ sinh và khử trùng trong cả trong và ngoài chuồng gà một cách thường xuyên, có như vậy mới có thể tiêu diệt các mầm bệnh có trong không khí được.
• Đối với các khu vực vừa mới tiếp nhận và điều trị đàn gà bị bệnh Marek, cần vệ sinh sạch sẽ và để trống khoảng 3 – 4 tháng trước khi cho đàn khác quay lại sử dụng chuồng trại đó. Không quên khử trùng và vệ sinh trong suốt khoảng thời gian này để diệt trừ mầm gây bệnh một cách triệt để nhé.

Tiến hành xử lý và điều trị triệu chứng gà mắc bệnh

Như đã nói ở phía trên, hiện nay bệnh Marek ở gà vẫn chưa có thuốc kháng sinh đặc trị chữa bệnh và điều trị. Lúc này việc điều trị khỏi hoàn toàn cho gà là dường như không thể bởi virus sẽ tồn tại mãi trong cơ thể gà. Dưới đây là một số cách thức tiến hành xử lý và điều trị cơ bản chứng Marek ở gà, cùng xem nhé.

• Mọi người phải đảm bảo tách riêng gà bị Marek ở xa đàn nhé, càng xa càng tốt. Lúc này tùy vào thể chất của gà mà sẽ có nhiều cách chăm sóc và điều trị bệnh khác nhau. Nếu gà bị nặng, người chủ phải đảm bảo đáp ứng cho gà ăn đủ, uống đủ mỗi ngày kết hợp với đó là nhiều viên uống để nâng cao thể trạng yếu ớt hiện tại.
• Tỷ lệ chết của gà mắc bệnh Marek siêu cao, có thể lên đến 100%. Lúc này để giảm tỷ lệ chết ở gà, hãy thử sử dụng KTG tiêm 3ml cho từng cá thể gà bệnh với tần suất 2 ngày/tiêm 1 lần.
• Trong trường hợp gà bị sốt thì có thể kết hợp Paracetamol và Glucose để cho gà uống.
• Muốn kìm hãm sự phát triển của virus gây bệnh, bạn cũng có thể tham khảo kết hợp thuốc giải độc gan với men tiêu hóa cho gà uống từ giờ đến khi gà chết nhé. Cách này cũng giúp tăng cường chức năng gan của gà, giúp chúng dễ hấp thu dưỡng chất hàng ngày và giảm đau cơ thể.

Điều trị bằng cách ghép bệnh

Khi mắc phải căn bệnh Marek, sức đề kháng của gà sẽ bị giảm sút một cách trầm trọng. Từ đó gà dễ mắc thêm nhiều bệnh lý khác nữa, hay người ta gọi đó là tình trạng mắc bệnh ghép. Thông thường để điều trị cho những đối tượng này, người ta sẽ xác định bệnh ghép kèm theo là gì sau đó tiến hành dùng phác đồ điều trị của bệnh đó. Phải ưu tiên xử lý các triệu chứng nghiêm trọng và cấp bạch trước để hạn chế tình trạng bán cầu của gà.

Cách phòng tránh để gà không mắc bệnh Marek hiệu quả

Hiện nay vẫn chưa có vaccine điều trị bệnh bệnh Marek ở gà cụ thể, vì thế mà khả năng gà con nhiễm bệnh rất cao, từ 0 đến 60%. Vì thế mà mọi người cần phải hết sức lưu ý trong quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc gà để hạn chế nguy cơ mắc bệnh nhé. Cụ thể dưới đây là một số cách phòng tránh Marek hiệu quả nhất, cùng tham khảo nhé. 

• Nhất định phải tiến hành tiêm vắc xin phòng bệnh bắt buộc cho gà con 1 ngày tuổi. Điều này có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh một cách tốt nhất trong vòng vài tháng tiếp theo.
• Hết sức chú ý trong quá trình vệ sinh chuồng nuôi cũng như là phòng bệnh thú y, nuôi dưỡng. Nên quét dọn hàng ngày, đặc biệt phải thu dọn lông và đốt toàn bộ lông gà bị sót lại.
• Cần tiến hành đúng lịch phun khử trùng định kỳ 1 lần/tuần cũng như phun bổ sung khi tiết trời đột nhiệt mưa bão, ẩm ướt. 
• Đối với các trang trại nuôi gà công nghiệp thì phải có khu vực riêng biệt dành cho gà mái đẻ và gà con. Tuyệt đối tuân theo quy tắc “cùng nhập – cùng xuất”. Phải tuyệt đối giữ vệ sinh sạch sẽ, thường xuyên tiến hành tổng tẩy uế chuồng trại bằng thuốc khử trùng. Chuồng trại sạch sẽ phải để trống ít nhất 1 tháng, riêng với đàn đã lây nhiễm Marek trước đó thì phải để trống chuồng ít nhất 3 tháng.
• Nhớ bổ sung thêm men tiêu hóa tổng hợp cũng như một số loại vitamin, chất điện giải để nâng cao sức đề kháng cho gà nhé. 

Lời kết

Bài viết trên đây đã cập nhật các thông tin chi tiết về căn bệnh Marek ở gà. Đây được đánh giá là một trong những bệnh nguy hiểm ở gà, và đến nay vẫn chưa có vaccine đặc hiệu. Vì thế mọi người nhớ chú ý cách phòng tránh để gà không bị mắc bệnh Marek nhé.